enStosowanie DSA (aktu o usługach cyfrowych)
– jak się przygotować?
Zapraszamy do naszych Standardów NTL – newtechlaw.eu/standardy/, gdzie publikujmy Pytania i Odpowiedzi do DSA.
DSA a Uśude
Akt o usługach cyfrowych rozpocznie stosowanie 17.02.2024 r. Ciągle czekamy na polskie przepisy wdrażające DSA – wskazujące m.in. organy właściwe do kontroli stosowania DSA. Nie mniej należy zwrócić uwagę, że DSA będzie mieć zastosowanie do usług elektronicznych także regulowanych przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (uśude). W zakresie odpowiedzialności dostawców (art. 12-15 uśude) DSA uchyli przepisy uśude. Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną poza wskazywanymi przepisami będzie dalej funkcjonować, także (w dużej mierze) do usług regulowanych także przez DSA. Jest to istotne, ponieważ może powstać wrażenie (zwłaszcza biorąc pod uwagę tytuł DSA), że przepisy DSA uchylą / zastąpią w całości uśude. Możliwe są następujące przypadki:
– stosowanie DSA (w zakresie w jakim DSA zawiera mechanizmy szczególne do uśude np. w kwestii
odpowiedzialności dostawców usług pośrednich);
– stosowanie wyłącznie uśude – w zakresie usług innych niż usługi pośrednie (o nich będzie mowa
niżej);
– łącznego stosowanie DSA i uśude do usług pośrednich.
W szczególności nawet po rozpoczęciu stosowania DSA stosowane dalej będą przepisy uśude dotyczące:
– przesyłania informacji handlowych;
– obowiązku opracowania regulaminu usługi;
– przetwarzania danych osobowych (art. 18 uśude).
Usługa pośrednia a węższe kategorie
Jak wskazano powyżej DSA dotyczy wyłącznie usług pośrednich a nie wszelkich usług online. Zgodnie z DSA „usługa pośrednia” oznacza jedną z następujących usług społeczeństwa informacyjnego:
(i) usługę „zwykłego przekazu” polegającą na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub na zapewnianiu dostępu do sieci telekomunikacyjnej;
(ii) usługę „cachingu” polegającą na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi, obejmującą automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie tej informacji, dokonywane wyłącznie w celu usprawnienia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców;
(iii) usługę „hostingu” polegającą na przechowywaniu informacji przekazanych przez odbiorcę usługi oraz na jego żądanie.
Podstawowym zadaniem w ramach wdrażania DSA jest zidentyfikowanie czy i ewentualnie w jakim zakresie dostawca świadczy usługę pośrednią. Może ona być częścią innej usługi (szerszej). Przykłady usług pośrednich:
Platformy handlowe / platformy e-commerce to platformy internetowe, na których mogą odbywać się bezpośrednie transakcje między sprzedającymi a kupującymi towary i/lub usługi;
– Usługi polegające na publikacji komentarzy, wpisów na blogu, opinii konsumentów;
– Wyszukiwarki internetowe;
– Usługi komunikacji (np. poczta e-mail);
– Usługi zaufania (umożliwiające podpisywanie dokumentów np. podpisem kwalifikowanym);
– Usługi chmurowe.
Co istotne, dostawcą usługi pośredniej może być także podmiot sektora publicznego. Na przykład usługa e-doręczeń moim zdaniem będzie usługą pośrednią.
Warstwowość DSA
DSA jest zbudowane warstwowo. Niektóre przepisy DSA dotyczą ogólnie usług pośrednich. Część z nich dotyczy wyłącznie wskazanego hostingu oraz jeszcze węższych kategorii (podkategorii hostingu) tj. platform internetowych i platform internetowych umożliwiających zawieranie umów pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że pojęcie platform internetowych na gruncie DSA ma specyficzne znaczenie (węższe od potocznego rozumienia). Dotyczy dostawców, którzy nie tylko przechowują informacje przekazane przez odbiorców usługi na ich żądanie, ale także rozpowszechniają publicznie te informacje na żądanie odbiorców usługi. Nie dotyczy to jednak przypadku gdy wskazane rozpowszechnianie jest zaledwie nieznaczną i wyłącznie poboczną cechą innej usługi. Jak wskazują motywy DSA na przykład taką cechę może stanowić sekcja gazety internetowej przeznaczona na komentarze, w przypadku której jest oczywiste, że ma ona charakter poboczny w stosunku do głównej usługi, jaką jest publikowanie wiadomości, za które odpowiedzialność redakcyjną ponosi wydawca. Natomiast przechowywanie komentarzy w sieci społecznościowej należy uznać za usługę platformy internetowej, gdy oczywiste jest, że nie jest to nieznaczna cecha oferowanej usługi, nawet jeżeli ma ona charakter poboczny w stosunku do publikowania wpisów odbiorców usługi.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że pojęcie platform internetowych na gruncie DSA ma specyficzne znaczenie (węższe od potocznego rozumienia). Dotyczy dostawców, którzy nie tylko przechowują informacje przekazane przez odbiorców usługi na ich żądanie, ale także rozpowszechniają publicznie te informacje na żądanie odbiorców usługi. Nie dotyczy to jednak przypadku gdy wskazane rozpowszechnianie jest zaledwie nieznaczną i wyłącznie poboczną cechą innej usługi. Jak wskazują motywy DSA na przykład taką cechę może stanowić sekcja gazety internetowej przeznaczona na komentarze, w przypadku której jest oczywiste, że ma ona charakter poboczny w stosunku do głównej usługi, jaką jest publikowanie wiadomości, za które odpowiedzialność redakcyjną ponosi wydawca. Natomiast przechowywanie komentarzy w sieci społecznościowej należy uznać za usługę platformy internetowej, gdy oczywiste jest, że nie jest to nieznaczna cecha oferowanej usługi, nawet jeżeli ma ona charakter poboczny w stosunku do publikowania wpisów odbiorców usługi.
Zróżnicowanie wielkości podmiotu
Z punktu widzenia wdrażania DSA istotne jest ustalenie charakteru świadczonych usług. Tj. czy jako dostawca świadczę usługę pośrednią, a jeżeli tak to jakie kategorie usług świadczę i których elementów funkcjonalności np. mojej strony internetowej czy aplikacji mobilnej to dotyczy. Istotne jest także zwrócenie uwagi, że DSA różnicuje zakres stosowania przepisów w zależności od wielkości podmiotu. Część przepisów DSA nie ma zastosowania do mikro lub małych przedsiębiorców.
Kluczowe wymagania
Najistotniejsze wymagania, które będą dotyczyć większość dostawców usług pośrednich (zwłaszcza
hostingu) to:
1) Wskazanie punktów kontaktowych dla odbiorców usług;
2) Dostawanie regulaminu usługi (warunków) poprzez zamieszczenie informacji na temat wszelkich ograniczeń, które są nakładane w związku z korzystaniem z ich usług, w odniesieniu do informacji przekazywanych przez odbiorców usługi (Informacje te muszą zawierać informacje na temat wszelkich polityk, procedur, środków i narzędzi wykorzystywanych na potrzeby moderowania treści);
3) Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących treści nielegalnych i podejmowanie działań w tym zakresie;
4) Przekazywanie uzasadnienia (co ma wykluczyć arbitralność dostawcy) odnośnie podejmowanych działań przeciwko treści które są nielegalne lub naruszają warunki umowy.
Zgodnie z DSA dostawcy usług hostingu przedstawiają wszystkim zainteresowanym odbiorcom usługi uzasadnienie w odniesieniu do następujących ograniczeń nałożonych ze względu na fakt, iż informacje przekazane przez odbiorcę usługi stanowią nielegalne treści lub są niezgodne z warunkami korzystania z usług dostawcy:
a) ograniczenia w zakresie widoczności określonych informacji przekazywanych przez dostawcę usługi, w tym usuwanie treści, uniemożliwianie dostępu do treści lub depozycjonowanie treści;
b) zawieszenie, zakończenie lub inne ograniczenie płatności pieniężnych;
c) zawieszenie lub zakończenie świadczenia usługi w całości lub w części;
d) zawieszenie lub zamknięcie konta odbiorcy usługi.
DSA nie wymaga (aktywnego) monitorowania czy dostawca przechowuje treści nielegalne ale w przypadku uzyskania w tym zakresie wiedzy uruchamia szereg mechanizmów, które z jednej strony wymagają od dostawcy działania ale z drugiej starają się chronić odbiorców usługi przed nadmiernym i arbitralnym działaniem dostawców (np. blokowaniem wszelkich treści co może rodzić ograniczenia w zakresie wolności słowa).
Co interesujące DSA nie zawiera szczegółowego wykazu treści nielegalnych. Komisja Europejska w wyjaśnieniach do DSA wskazała, że nowe przepisy określają ogólnounijne zasady, które obejmują wykrywanie, oznaczanie i usuwanie nielegalnych treści, a także nowe ramy oceny ryzyka dla bardzo dużych platform internetowych i wyszukiwarek internetowych, w jaki sposób nielegalne treści rozprzestrzeniają się w ich serwisie. Jednocześnie KE wskazuje, że to, co stanowi treść nielegalną, jest określone w innych aktach prawnych na szczeblu unijnym lub krajowym, np. treści terrorystyczne, materiały przedstawiające seksualne wykorzystywanie dzieci lub nielegalne nawoływanie do nienawiści są zdefiniowane na poziomie UE. Jeżeli treść jest nielegalna tylko w danym państwie członkowskim, co do zasady należy ją jedynie usunąć na terytorium, na którym jest to nielegalne.
Autor: Mirek /2024-02-09